Жамбыл облысы Әділет департаменті 2025 жылдың қаңтар-шілде айларында айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізді. Әділет органдарының басты міндеті – халықтың құқықтық мәдениетін көтеру, сапалы заң көмегін ұйымдастыру және әділдік қағидаттарын жүзеге асыру. Биылғы жеті ай ішінде атқарылған жұмыстар бұл бағыттағы оң өзгерістерді айқын көрсетіп отыр.
Заң көмегін ұйымдастыру – халыққа тікелей қолдау
Жамбыл облысында адвокаттар корпусы жыл сайын өсіп келеді. Биылғы есептік кезеңде адвокаттардың саны 263-ке жетті. Бұл – 2024 жылмен салыстырғанда артық. Сондай-ақ, заң консультанттарының қызметі де кеңейіп, халыққа қолжетімді заң көмегін ұсынуда.
Мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету бағытында 114 адвокат пен 43 заң консультанты келісім жасады. Осы арқылы мыңдаған азамат тегін немесе жеңілдетілген заң қызметін алды. Нақтырақ айтсақ, 9 738 тұрғынға заңда көзделген тегін заң көмегі көрсетілді. Бұл – өткен жылмен салыстырғанда өсім бар екенін аңғартады.
Сонымен бірге «Е-заң көмегі» ақпараттық жүйесі арқылы азаматтарға электрондық форматта қорғаушы тағайындау тәжірибесі тұрақты қолданысқа еніп келеді. Биылдың өзінде 579 сұраныс түсіп, оның 420-сына адвокат тағайындалды. Бұл – құқық қорғау органдары мен әділет жүйесінің цифрлық мүмкіндіктерді белсенді енгізіп жатқанын көрсетеді.
Әкімшілік тәжірибеде ашықтық
Департаментке адвокаттардан заңды қызметіне кедергі келтіргені жөнінде 23 өтініш түсті. Оның ішінде бірқатарына хаттама толтырылып, сотқа жолданды. Кейбір өтініштер бойынша құқық бұзушылық құрамы болмағандықтан іс қозғалған жоқ. Бұл жерде маңыздысы – әр арыз бен өтініш мұқият қаралып, ешқайсысы назардан тыс қалмады.
Әділет органдары адвокаттар мен заң консультанттарының өтініштеріне жедел жауап беру тәртібін тұрақты түсіндіруде. Бұл – заңгерлік қызметтің сапасын арттыруға ықпал етіп отырған маңызды қадам.
Нотариат саласындағы жетістіктер
Жамбыл облысында нотариустардың саны бүгінде 207 адамға жетті. Жеті айда нотариустар 24 534 нотариаттық іс-әрекет жасап, бюджетке 59,9 млн теңге түсірді. Бір нотариустың орташа жүктемесі 197 іс-әрекетті құрап отыр. Бұл – халықтың нотариат қызметтеріне сенімінің жоғары екенін білдіреді.
Ең басты жаңалық – «Цифрлық нотариат» жобасының белсенді іске асуы. Тек жеті айда облыс бойынша 2 673 онлайн-сенімхат, 944 онлайн-келісім, сондай-ақ онлайн кеңестер мен өтініштер рәсімделді. Бұл – уақытты үнемдеуге және тұрғындарға қызметті қашықтан алу мүмкіндігін арттыруға зор септігін тигізіп отыр.
Жаңа кадрлар: аттестаттау жұмысы
Әділет саласында кәсіби мамандар даярлау бағытында да жұмыс жүйелі жүргізілуде. Биыл адвокаттық қызметпен айналысуға 54 адам өтініш беріп, олардың ішінде бір үміткер аттестациядан өтті. Нотариат саласында да 25 адам өтініш жасап, 2 үміткер сәтті өтті. Сондай-ақ жеке сот орындаушысы болуға 11 үміткер құжат тапсырды, олардың үшеуі сынақтан өтті.
Бұл көрсеткіштер саладағы талаптың жоғары екендігін және кәсіби іріктеудің қатаң жүргізілетінін көрсетеді.
Заң консультанттарының жұмысы
Жыл басынан бері заң консультанттарына қатысты бірнеше тәртіптік шара қабылданды. Бұл – заңгерлік қызметтің сапасына қойылатын талаптың артып отырғанының айғағы. Әділет департаменті мұндай шешімдер арқылы кәсіби этиканы сақтауды қадағалап, азаматтарға көрсетілетін заң көмегінің сапасын арттыруға ерекше мән беруде.
Тиісті лауазымдар
Құқықтық түсіндіру: халыққа жақындау
Халықтың құқықтық мәдениетін арттыру мақсатында департамент пен оның бөлімшелері 646 іс-шара ұйымдастырды. Оның ішінде БАҚ-та мақалалар жарияланып, телеарналарда сұхбаттар берілді, радиода сөз сөйленді, түрлі семинарлар, дәрістер, тренингтер өткізілді.
Әсіресе азаматтарға түсінікті форматтағы кездесулер – «дөңгелек үстелдер», «ашық есік күндері» тұрақты өткізіліп келеді. Тек осы жылдың өзінде 21 азамат жеке қабылдауда болып, өзекті мәселелеріне тікелей жауап алды.
Цифрлық әділет: жаңа көмекші
2025 жылдың маусым айынан бастап «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жасанды интеллект негізінде жұмыс істейтін «Цифрлық көмекші» чат-боты іске қосылды. Бұл қызмет кез келген азаматқа тәулік бойы заңнамаға қатысты сұрақтарға онлайн жауап алуға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар, «E-Zan Komegi» ақпараттық жүйесі арқылы азаматтар адвокаттар мен заң кеңесшілерінен бейнеқоңырау арқылы кеңес алу мүмкіндігіне ие. Бұл бастамалар халыққа сапалы заң көмегін қолжетімді етуге бағытталған Digital Justice жобасының бір бөлігі болып табылады.
Қорытынды
Жамбыл облысы Әділет департаментінің 2025 жылдың жеті айындағы жұмысына шолу жасасақ, басты назар халыққа көрсетілетін заң көмегінің қолжетімділігін арттыруға, құқықтық мәдениетті көтеруге және әділет жүйесін заманауи технологиялармен жабдықтауға бағытталғанын көреміз.
Адвокаттар мен заң консультанттарының жұмысы арқылы мыңдаған тұрғынға мемлекет кепілдік берген тегін заң көмегі көрсетілді. Бұл – халықтың әлеуметтік тұрғыдан әлсіз топтарына үлкен қолдау. Жай ғана статистика емес, нақты азаматтардың өміріндегі әділетті шешімдер мен олардың құқықтарының қорғалуы деген сөз. Әрбір көрсетілген заң көмегінің артында адамның тағдыры, оның мүддесі тұр. Сондықтан мұндай қолжетімділікті қамтамасыз ету – Әділет департаментінің ең маңызды жетістіктерінің бірі.
Нотариат саласында да айтарлықтай ілгерілеу бар. «Цифрлық нотариат» жобасы арқылы онлайн режимде мыңдаған іс-әрекет жасалып, тұрғындар уақытын үнемдеуде. Бұл бастама – уақыт талабы. Қазір әр азамат кез келген қызметті үйден шықпай-ақ алғысы келеді. Осы тұрғыдан алғанда, әділет саласының цифрлық жаңаруы – халыққа көрсетілген шынайы қамқорлық.
Жаңа мамандарды даярлау, аттестаттау жұмыстарының жүйелі жүргізілуі де салаға серпін беріп отыр. Әрине, талап қатаң. Бірақ ол талап кәсіби біліктілікті арттыруға, әділет саласында сапалы қызмет көрсететін кадрларды іріктеуге бағытталған. Бұл болашақта заңгерлер қауымының беделін нығайтып, халық сенімін арттыратыны анық.
Құқықтық түсіндіру жұмыстарының маңызы ерекше. Халықпен бетпе-бет кездесулер, семинарлар, дөңгелек үстелдер, БАҚ арқылы жарияланған мақалалар – бәрі де азаматтардың құқықтық сауаттылығын көтеруге қызмет етеді. Әділет департаменті тек құжатпен жұмыс істейтін мекеме емес, қоғамға тікелей әсер ететін институт екенін осы көрсеткіштер айғақтап тұр.
Ең басты жаңалықтардың бірі – жасанды интеллектке негізделген «Цифрлық көмекші» чат-ботының іске қосылуы. Бұл құрал тәулік бойы үздіксіз жұмыс істеп, азаматтарға заңнамалық сұрақтарға нақты әрі жылдам жауап беруде. Бұрын мұндай қызметті елестету мүмкін емес еді. Ал қазір кез келген тұрғын ұялы телефоны арқылы құқықтық ақпаратқа оңай қол жеткізе алады. Бұл – Қазақстандағы әділет жүйесінің жаңа сапалық деңгейге көтерілгенін білдіреді.
«E-Zan Komegi» платформасының дамуы да осы қатарда. Бейнеқоңырау арқылы заңгерлерден кеңес алу, онлайн өтініш беру – бәрі де халықтың заңгерлік қызметтерге деген сұранысын жылдам әрі ыңғайлы түрде қанағаттандыруға мүмкіндік береді. Мұндай жаңашылдықтар, бір жағынан, азаматтарға қызмет көрсетудің сапасын арттырса, екінші жағынан, әділет органдарының жұмысын ашық әрі халыққа жақын етеді.
Жалпы алғанда, 2025 жылдың жеті айында Жамбыл облысы Әділет департаментінің жұмысы қоғамның құқықтық мәдениетін арттыруға, азаматтардың құқықтарын қорғауға, әділет саласын цифрландыруға бағытталған жүйелі істермен ерекшеленді. Әрбір көрсеткіштің артында нақты нәтижелер, нақты адамдардың өміріне оң әсер еткен шешімдер бар.
Алдағы кезеңдерде де департамент осы бағытты жалғастыра отырып, әділет жүйесін халыққа барынша жақындатуға, заң көмегін сапалы әрі қолжетімді етуге күш салатыны анық. Бұл – тек облыстық деңгейдегі міндет емес, жалпы елдегі әділет саласын дамытудың маңызды бөлігі.
Әділет – қоғамның діңгегі. Әділетсіз қоғам алға баспайды. Сондықтан Жамбыл облысы Әділет департаментінің осындай бастамалары мен жетістіктері елдің құқықтық мемлекет ретінде дамуына қосылған сүбелі үлес деп сеніммен айтуға болады. Қарапайым халыққа қызмет ету – ең үлкен жетістік. Ал халықтың сенімін ақтау – әділет жүйесінің басты миссиясы.
