Жамбыл облысының кең байтақ жерінде орналасқан Мойынқұм ауданы соңғы жылдары ауыл шаруашылығы саласында ерекше серпінмен дамып келеді. Жергілікті шаруалардың маңдай тер еңбегі мен мемлекет тарапынан жасалып жатқан қолдау біріккенде, ауыл өмірінің өркендеуі заңдылыққа айналуда. 2025 жылдың алғашқы сегіз айының қорытындысы бойынша ауданның ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы ақшалай көлемі 3 389,5 млн теңгені құрап, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 102,6 пайызға артқан. Бұл көрсеткіш Мойынқұмдағы еңбектің бағаланғанының және дұрыс бағыттағы саясаттың жемісі екені сөзсіз.
Мал шаруашылығы – ауданның тірегі
Ауданның дәстүрлі тіршілігі – мал шаруашылығы. Бүгінгі күні ірі қара малының саны 65 720 басқа, қой – 156 055, ешкі – 17 363, жылқы – 16 038, түйе – 1 304, ал құс саны – 18 370 басқа жетті. Бұл – тек қана сандар емес, әрбір отбасының нәсібі мен берекесінің көрсеткіші.
Мал өнімдері де артып келеді: тірі салмақтағы ет өндірісі 2 594,5 тоннаға жетіп, 102,4%-ға өссе, сойыс салмақтағы ет 1 496,6 тонна болып, 103,7%-ға артты. Сүт өндірісі 1 185 тоннаға жетіп, өткен жылға қарағанда 100,9%-ға жоғарылады. Бұл – жергілікті шаруалардың еңбегінің нәтижесі ғана емес, аудан экономикасының тұрақты даму көрсеткіші.
Егін шаруашылығы – молшылықтың қайнары
Мойынқұмда тек мал ғана емес, егін шаруашылығы да өркендеп келеді. Биылғы вегетациялық кезеңде 4 138,3 гектар суармалы алқапқа ағын су жеткізілді. Оның ішінде:
- 454,9 гектарға – дәнді және дәнді-бұршақты дақылдар,
- 31,1 гектарға – картоп,
- 3 298,8 гектарға – мал азығы дақылдары,
- 208,2 гектарға – бақша өнімдері,
- 145,3 гектарға – көкөністер егілді.
Өнімнің көлемі көңіл қуантарлық: бақша дақылдарынан 3 536 тонна, көкөністерден 1 958 тонна өнім жиналды. Бұл ауыл халқының өз қажеттілігін қамтамасыз етіп қана қоймай, нарыққа да мол өнім шығара бастағанын көрсетеді.
Техника және жаңа серпін
Ауыл шаруашылығы – техникаға тікелей тәуелді сала. Биыл көктемгі дала жұмыстарына 37 техника тартылып, қосымша 53 жаңа техника сатып алынды. Бұл мақсатқа 248,5 млн теңге жұмсалған. Заманауи құралдардың арқасында шаруалардың жұмысы жеңілдеп, уақыт үнемделіп, өнімділік артып отыр.
Су – өмірдің қайнары
Ауыл шаруашылығының басты тірегі – су. Биыл бұл бағытқа 75,3 млн теңге бөлініп, Шу өзені мен бірқатар тоғандар тазартылды. «Құмөзек», «Күшаман», «Бірлік», «Богдан», «Алайғыр» тоғандарында күрделі жұмыстар атқарылып, Қарабөгет пен Қылышбай ауылдық округтерінде бөгеттер күшейтілді. Бұл – алдағы жылдардың мол өнімінің кепілі.
«Ауыл аманаты» жобасы
Тиісті лауазымдар
Мойынқұмда «Ауыл аманаты» жобасы аясында шаруаларға тауарлық несие беріліп, мал шаруашылығын дамытуға жаңа мүмкіндік жасалды. Әсіресе, түйе шаруашылығына ерекше көңіл бөлінуде. 2025 жылы арнайы өндірістік кооператив құрылып, жобалар «Тараз әлеуметтік кәсіпкерлік корпорациясына» ұсынылды.
Шаруалардың пікірі
- Ержан Төлегенов, Қылышбай ауылының шаруа қожалығының иесі
«Мен үшін мал – тек табыс көзі емес, әкемнен қалған аманат. Соңғы жылдары мемлекет тарапынан қолдау күшейіп, ауылға жаңаша серпін келді. Әсіресе, “Ауыл аманаты” жобасы біз сияқты қарапайым шаруаларға зор мүмкіндік болды. Бұрын малды көбейту үшін банктен несие алуға қиналатынбыз, құжат жинап әуре болатынбыз. Қазір тауарлық несие арқылы түйе де, жылқы да сатып алдық. Қосымша техника алып, қыста жем-шөпті алдын ала дайындауға мүмкіндік туды. Бұл тек менің емес, бүкіл ауылдың тұрмысын жақсартты».
- Бақытжан Дүйсенбаев, Күшаман ауылының шаруа қожалығының басшысы
«Техника – шаруаның ең басты серігі. Бұрын ескі трактормен жер жыртып, көп әуреге түсетінбіз. Кейде бұзылып қалып, жұмысты тоқтатып қоятын. Қазір жаңа техника келіп, жұмысымыз әлдеқайда жеңілдеді».
- Айнаш Қасымбекова, Алайғыр ауылынан
«Егіншінің басты уайымы – су. Соңғы жылдары жауын-шашын азайып, каналдарда су тапшылығы сезілген еді. Бұл – өнімнің азаюына тікелей әсер етті. Биыл каналдар тазартылып, тоғандар ретке келтірілді. Соның арқасында бақшамызға уақытылы су жетті. Өніміміз де мол болды. Әсіресе, көкөністің шығымы жақсы болды. Бұрынғыдай көршіден су сұрап, дауласып жүрмедік. Шаруаның көңілі тоқ болса, еңбегі де берекелі болады. Мен мемлекетке ризамын, бірақ осы жұмысты тоқтатпай, әрдайым бақылауда ұстаса деймін. Өйткені, су – ауылдың өмірі».
Қорытынды
Мойынқұм ауданының ауыл шаруашылығы саласы соңғы жылдары қарқынды дамып, бұрын-соңды болмаған нәтижелерге қол жеткізіп отыр. Мұның барлығы – ауыл еңбеккерлерінің маңдай тер еңбегі мен мемлекет тарапынан жасалып отырған жан-жақты қолдаудың нақты жемісі. Бүгінгі көрсеткіштер ауылдың болашағы зор екенін айқын аңғартады.
Ең алдымен, мал шаруашылығындағы өсім – аудан үшін үлкен жетістік. Халық ежелден төрт түлікпен күн көріп келген, сондықтан бұл сала ауыл тіршілігінің өзегі болып қала береді. Қазіргі таңда ірі қара, қой, жылқы, түйе мен құс санының артуы – шаруалардың еңбекқорлығын ғана емес, сонымен бірге олардың болашаққа деген сенімін де көрсетеді. Әсіресе, сүт пен ет өндірісінің өсуі – ауданның өзін-өзі қамтамасыз етіп қана қоймай, облыс пен республика нарығына да өнім шығаруға қауқарлы екенін дәлелдейді. Бұл дегеніміз – жаңа жұмыс орындары, ауыл халқының табысының артуы, демек тұрмыстың жақсаруы.
Қорытындылай келе, Мойынқұмдағы ауыл шаруашылығының дамуы – жай ғана көрсеткіш емес, ол халықтың болашаққа деген сенімі, ауылдың ертеңгі күнге деген үміті. Бүгінгі берекелі еңбек – ертеңгі табыстың кепілі. «Жер емгеннің жүзі жарық» деген қазақ даналығын дәлелдеп отырған Мойынқұм еңбеккерлерінің тәжірибесі – бүкіл елге үлгі.
Алдағы уақытта аудан халқы өз еңбегімен Қазақстанның аграрлық әлеуетін арттырып, ауылдың абыройын асқақтатары сөзсіз. Мойынқұм – ауыл шаруашылығының ғана емес, берекелі тірліктің де орталығы бола алады. Ең бастысы, халықтың ынтымағы мен еңбегі бар. Осы екі құндылықты сақтай білген халықтың болашағы қашанда жарқын.
