Жамбыл облысында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасына сәйкес ауыл шаруашылығын әртараптандыру, инвестиция тарту және өңдеу өнеркәсібін дамытуға бағытталған кешенді жұмыстар жүйелі түрде жүргізіліп келеді. Соның айқын дәлелі ретінде өңірде қант өнеркәсібінің жаңа дәуірін бастайтын ауқымды жоба қолға алынды.
Байзақ ауданында жылына 1 млн тонна қант қызылшасын өңдейтін заманауи зауыттың құрылысы ресми түрде басталды. Салтанатты рәсімге Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрі Айдарбек Сапаров пен облыс әкімі Ербол Қарашөкеев қатысып, жобаның стратегиялық маңызына ерекше тоқталды.
Бұл тәуелсіз Қазақстан тарихында соңғы отыз жылдан астам уақыт ішінде салынғалы отырған алғашқы қант зауыты. Бұған дейін елде мұндай өндіріс орындары тек кеңестік кезеңде бой көтерген болатын. Сондықтан жаңа кәсіпорынның іске қосылуы елдің қант өндірісі саласындағы үлкен серпілісіне айналмақ.
Инвестиция және серіктестік
Жобаның жалпы инвестиция көлемі шамамен 200 млн АҚШ долларын құрайды. Инвестор – Қытайдың Zhongkai Guoyuan Industrial Investment Co., ал технологиялық серіктес ретінде Oushangyuan Process & Equipment Intelligent Co. компаниясы таңдалған.
Зауыт іске қосылғаннан кейін 350-ден астам жаңа тұрақты жұмыс орны ашылады деп күтілуде. Бұл өңірдегі халықтың жұмыспен қамтылуына елеулі үлес қосады. Жобалық қуат жылына 1 млн тонна қант қызылшасын өңдеп, шамамен 120 мың тонна дайын қант өндіруге мүмкіндік береді. Бұдан бөлек, өндіріс барысында мал азығына қажетті жом және қант өндірісінде қолданылатын меласса сияқты қосымша өнімдер де шығарылады.
Ел экономикасына әсері
Жаңа зауыттың іске қосылуы Қазақстан үшін стратегиялық маңызы бар оқиға болмақ. Бүгінде еліміз қант өнімінің шамамен 60 пайызға жуығын шетелден импорттайды. Бұл әсіресе әлемдік нарықтағы бағаның құбылуы мен сыртқы жеткізілімдердегі тәуекелдерге байланысты халықты алаңдататын мәселе.
Осы орайда Жамбыл облысында салынып жатқан кәсіпорын ішкі нарықты сапалы өніммен қамтамасыз етіп, импортқа тәуелділікті айтарлықтай төмендетеді деп күтілуде. Бұл Қазақстанның азық-түлік қауіпсіздігін нығайтып, аграрлық секторды жаңа деңгейге көтереді.
Шаруалардың пікірі
Жаңа зауыттың салынуы жергілікті шаруалар үшін ерекше қуанышты жаңалық болып отыр. Жамбыл өңірінде соңғы жылдары қант қызылшасын өсіруге қызығушылық артып келеді. Дегенмен, өнімді өткізуде белгілі бір қиындықтар жиі кездесетін.
Тиісті лауазымдар
Талас ауданындағы қант қызылшасын өсіретін шаруашылық иесі – Нұржан Әбдіқадыров өз пікірін былай білдірді:
«Біз үшін ең үлкен мәселе – өсірген өнімімізді дер кезінде өткізу болатын. Әр жылы күзде мыңдаған тонна қызылша жинаймыз, бірақ қолда бар зауыттардың қуаттылығы жеткіліксіз болғандықтан, өнімнің біраз бөлігі қабылданбай қалып жататын. Кейде тіпті алыс өңірлерге тасуға мәжбүр болдық. Бұл қосымша шығынды қажет етті. Шаруалар еңбегінің құны толық ақталмай келгені де жасырын емес. Енді, міне, Байзақта салынып жатқан жаңа зауыт біз үшін үлкен үміттің бастауы болып отыр. Өнімімізді еш уайымсыз өткізе алатынымызға сенімдіміз. Бұл – біздің еңбегіміздің бағалануы, әрі ауылдағы тұрмыс сапасын арттыруға жол ашатын мүмкіндік».
Жаңа технология мен экология
Зауыт заманауи технологияларды қолдана отырып салынады. Инженерлік шешімдер халықаралық стандарттарға сәйкес келеді. Жобаны іске асырушылардың айтуынша, кәсіпорынның барлық қондырғылары экологиялық талаптарға бейімделген, яғни қоршаған ортаға зияны барынша аз болады.
Сонымен бірге, зауыт жанынан арнайы зертхана салынып, өнімнің сапасы тұрақты түрде бақылауда болады. Бұл қазақстандық қанттың бәсекеге қабілеттілігін арттырып, отандық брендтің қалыптасуына ықпал етеді.
Өңірлік дамуға қосар үлесі
Жамбыл облысы үшін бұл жоба өңдеу өнеркәсібін дамытудың жаңа кезеңін білдіреді. Биылғы жылдың сегіз айының ішінде өңірдің негізгі капиталына 391,7 млрд теңге инвестиция тартылды. Бұл көрсеткіш өткен жылмен салыстырғанда 32,4 пайызға жоғары.
Жыл басынан бері облыста 9 ірі жоба жүзеге асырылып үлгерді. Олардың қатарында жылына 80 мың тонна өнім шығаратын әк зауыты, 36 млн дана кірпіш өндіретін зауыт, 100 мың шаршы метр шыңдалған әйнек шығаратын кәсіпорын, жылына 250 теміржол локомотивін құрастыратын өндіріс орны және басқа да нысандар бар.
Жаңа қант зауыты да осы қатарға қосылып, өңір экономикасын әртараптандыруға және ауыл шаруашылығын қолдауға бағытталған маңызды жобалардың бірі болып отыр.
Қорытынды
Жамбыл облысында қолға алынған жаңа қант зауытының құрылысы – бұл тек бір өндіріс орнын ашумен шектелетін жоба емес. Ол – еліміздің агроөнеркәсіп кешенін түбегейлі жаңғыртудың, отандық қант саласын қайта түлетудің бастамасы. Қазақстан үшін қант өндірісі тек ауыл шаруашылығына ғана емес, экономиканың басқа салаларына да мультипликативті әсер беретін бағыт. Себебі қант – күнделікті тұтынатын негізгі тағамдық өнімдердің бірі. Оның ішкі нарықта қолжетімді әрі тұрақты болуы әлеуметтік тұрақтылықтың да кепілі.
Бүгінгі таңда Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес елімізде өңдеу өнеркәсібін дамытуға ерекше көңіл бөлініп отыр. Жаңа қант зауыты осы саясаттың нақты жемісі ретінде ауыл шаруашылығын өндіріс пен өңдеуді ұштастыратын кешенді үлгі болмақ. Бұл модель кейін өзге аймақтарда да жүзеге асырылып, Қазақстанның азық-түлік тәуелсіздігін қамтамасыз етуде шешуші рөл атқарады.
Сөйтіп, Жамбыл облысындағы жаңа қант зауыты – жай ғана өндіріс нысаны емес, стратегиялық маңызы бар ұлттық жоба. Ол ауыл шаруашылығын жаңа деңгейге көтеріп, агроөнеркәсіп кешенін дамытуға тың серпін береді. Шаруаларға сенімді өткізу нарығын ұсынып, халықты сапалы әрі қолжетімді қантпен қамтамасыз етеді. Ең бастысы – бұл жоба Қазақстанның экономикалық тұрақтылығы мен әлеуметтік дамуының берік іргетасын қалауға ықпал етпек.
